Literatuur - Teksten - De 10 Geboden voor nu en morgen
De burger van vandaag, althans in onze contreien, is vrijgevochten. Uit allerlei peilingen blijkt dat hij zijn zelfbeschikkingsrecht bovenaan de lijst plaatst van zijn waardenschaal. Zijn relatie met allerlei overheden, met de Staat, met de bedrijfsleiding, de school, de universiteit of het ziekenhuis of de dokter, met zijn vrouw (of zij met haar man), met zijn ouders, met morele gezagdragers, is niet langer een van ondergeschiktheid. We kijken mekaar recht in de ogen en voelen ons gelijkwaardig, ook al zijn we niet gelijk. Enkel in onze verhouding tot vreemdelingen, verschoppelingen, mensen uit ontwikkelingslanden, armen en kansarmen voelen wij ons wel eens superieur en doen we neerbuigend. Het is niet makkelijk algemene gedragsregels voor iedereen aanvaardbaar te maken, die nochtans nodig zijn om een maatschappij ordelijk te laten functioneren. Onze samenleving houdt niet van geboden en verboden, van regelneverij en betutteling. Meer bepaald in België is wegens eeuwenlange bezettingen een traditie opgebouwd van weerstand tegen de overheid. In een land als Frankrijk is, wat niet verboden is, toegelaten. In Duitsland daarentegen is, wat niet toegelaten is, verboden. Maar in België is meestal toegelaten wat verboden is.
Hoe de handel en wandel van mensen stroomlijnen door het opleggen van bepaalde algemene gedragsregels? De vraag rijst bovendien waar die gedragsregels vandaan komen? Van de wetgever? Van de kiezers? Van morele instellingen als de kerken? Van God en de goden? Filosofen hebben op de vraag naar de fundering van de ethiek eeuwen lang hun hersenen gepijnigd. Immanuel Kant stelde dat de grondregel van de ethiek een onwrikbaar menselijk gegeven is: 'doe niet aan anderen aan wat je niet wenst dat men jou aan zou doen'. Dit beginsel vindt men reeds terug in de oude Bijbel en in de leer van Confucius, Boeddha en Jezus Christus. En Mozes is de tien geboden, gegrift in stenen tafelen, gaan halen boven op de Sinai. Toegegeven dat indien sommige van die geboden stipt waren toegepast door de mensen, de wereld beter af zou zijn en er vandaag wellicht geen 36 oorlogen zouden woeden en geen 1,5 miljard aardbewoners in zwarte armoede zouden leven. Maar laten we, in plaats van aan geboden, ons veeleer houden aan een aantal raadgevingen, gevoed door enig scepticisme. Want iedereen weet dat goede raad meestal in de wind wordt geslagen. En ik weet dat ik nog enkel goede raad kan verstrekken, want ik ben te oud om nog het slechte voorbeeld te geven...
Zie hier dan mijn tien aanbevelingen.
1. Stel je open voor het zijnswonder
2. Hou je bezig met het essentiële:
leven, liefde, lijden en dood.
3. Bemin de liefde meer
dan het genot van de liefde.
4. Leef niet om te werken
maar werk om beter te leven.
5. Maak het recht van de zwakken
tot de plicht van de sterken.
6. Wees geen extremist,
tenzij in de verdediging van de vrijheid.
7. Wees matig en gematigd in alles,
behalve in de behartiging
van de rechtvaardigheid.
8. Denk niet te snel dat je gelijk hebt
en overtuig meer door je voorbeeld
dan door je argumenten.
9. Kwets je aan de gekwetsten.
10. En blijf trouw aan wie
je ooit teder heeft gemaakt.
De burger van vandaag, althans in onze contreien, is vrijgevochten. Uit allerlei peilingen blijkt dat hij zijn zelfbeschikkingsrecht bovenaan de lijst plaatst van zijn waardenschaal. Zijn relatie met allerlei overheden, met de Staat, met de bedrijfsleiding, de school, de universiteit of het ziekenhuis of de dokter, met zijn vrouw (of zij met haar man), met zijn ouders, met morele gezagdragers, is niet langer een van ondergeschiktheid. We kijken mekaar recht in de ogen en voelen ons gelijkwaardig, ook al zijn we niet gelijk. Enkel in onze verhouding tot vreemdelingen, verschoppelingen, mensen uit ontwikkelingslanden, armen en kansarmen voelen wij ons wel eens superieur en doen we neerbuigend. Het is niet makkelijk algemene gedragsregels voor iedereen aanvaardbaar te maken, die nochtans nodig zijn om een maatschappij ordelijk te laten functioneren. Onze samenleving houdt niet van geboden en verboden, van regelneverij en betutteling. Meer bepaald in België is wegens eeuwenlange bezettingen een traditie opgebouwd van weerstand tegen de overheid. In een land als Frankrijk is, wat niet verboden is, toegelaten. In Duitsland daarentegen is, wat niet toegelaten is, verboden. Maar in België is meestal toegelaten wat verboden is.
Hoe de handel en wandel van mensen stroomlijnen door het opleggen van bepaalde algemene gedragsregels? De vraag rijst bovendien waar die gedragsregels vandaan komen? Van de wetgever? Van de kiezers? Van morele instellingen als de kerken? Van God en de goden? Filosofen hebben op de vraag naar de fundering van de ethiek eeuwen lang hun hersenen gepijnigd. Immanuel Kant stelde dat de grondregel van de ethiek een onwrikbaar menselijk gegeven is: 'doe niet aan anderen aan wat je niet wenst dat men jou aan zou doen'. Dit beginsel vindt men reeds terug in de oude Bijbel en in de leer van Confucius, Boeddha en Jezus Christus. En Mozes is de tien geboden, gegrift in stenen tafelen, gaan halen boven op de Sinai. Toegegeven dat indien sommige van die geboden stipt waren toegepast door de mensen, de wereld beter af zou zijn en er vandaag wellicht geen 36 oorlogen zouden woeden en geen 1,5 miljard aardbewoners in zwarte armoede zouden leven. Maar laten we, in plaats van aan geboden, ons veeleer houden aan een aantal raadgevingen, gevoed door enig scepticisme. Want iedereen weet dat goede raad meestal in de wind wordt geslagen. En ik weet dat ik nog enkel goede raad kan verstrekken, want ik ben te oud om nog het slechte voorbeeld te geven...
Zie hier dan mijn tien aanbevelingen.
1. Stel je open voor het zijnswonder
2. Hou je bezig met het essentiële:
leven, liefde, lijden en dood.
3. Bemin de liefde meer
dan het genot van de liefde.
4. Leef niet om te werken
maar werk om beter te leven.
5. Maak het recht van de zwakken
tot de plicht van de sterken.
6. Wees geen extremist,
tenzij in de verdediging van de vrijheid.
7. Wees matig en gematigd in alles,
behalve in de behartiging
van de rechtvaardigheid.
8. Denk niet te snel dat je gelijk hebt
en overtuig meer door je voorbeeld
dan door je argumenten.
9. Kwets je aan de gekwetsten.
10. En blijf trouw aan wie
je ooit teder heeft gemaakt.